Ngành Dầu khí Việt Nam trước vận hội mới

Từ ý nguyện của Bác Hồ

Từ những năm 50 của thế kỷ XX, Chủ tịch Hồ Chí Minh với tầm nhìn chiến lược của một thiên tài đã đặt mục tiêu phải xây dựng một ngành công nghiệp dầu khí tầm cỡ quốc tế làm nền tảng công nghiệp hóa và phát triển kinh tế đất nước

Cách đây 60 năm, ngày 23-7-1959, Bác đã tới thăm khu công nghiệp dầu mỏ ở Bacu thuộc Nước cộng hoà Azerbaijan (Liên Xô cũ). Tại đây, khi trao đổi với các nhà lãnh đạo và các kỹ sư dầu khí, Bác nói: “Tôi nghĩ Việt Nam chúng tôi có biển, nhất định sẽ có dầu, nhưng đang chiến tranh, chưa làm được, tôi hy vọng và tin rằng sau khi Việt Nam kháng chiến thắng lợi, các đồng chí sẽ giúp chúng tôi tìm ra dầu, rồi thì giúp khai thác và chế biến dầu, xây dựng được khu công nghiệp dầu khí như Bacu ngày nay”. 

Đó là những dòng chữ vàng đầu tiên của lịch sử ngành Dầu khí nước nhà, là niềm tin, là ước vọng của đất nước, là mục tiêu hành động, là “kim chỉ nam” trong suốt quá trình xây dựng và phát triển của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam. 

Ngay sau chuyến thăm Bacu của Bác, Đảng và Bác Hồ đã có những quyết sách đúng đắn, sáng suốt mở đầu cho sự hình thành và phát triển nhanh chóng của ngành Dầu khí Việt Nam, đó là tranh thủ sự viện trợ và giúp đỡ của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa. 

Nhiều cán bộ đã được Đảng và Nhà nước ta cử sang Liên Xô cũng như các nước xã hội chủ nghĩa khác để học và thực tập về tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí và lọc hóa dầu... Liên Xô cũng đã cử nhiều chuyên gia có kinh nghiệm đến Việt Nam vừa nghiên cứu khảo sát, đánh giá triển vọng dầu khí, vừa giúp chúng ta đào tạo cán bộ. Sau đó đề xuất một kế hoạch tổng thể về công tác tìm kiếm, thăm dò dầu khí ở miền Bắc Việt Nam mang tên “Địa chất và triển vọng dầu khí ở nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà”. 

Đến công cuộc “đi tìm lửa”

Trên cơ sở nhận định về triển vọng dầu khí ở miền Bắc Việt Nam và căn cứ Nghị định số 159-CP của Hội đồng Chính phủ ngày 9-7-1961, để triển khai công tác tìm kiếm, thăm dò dầu khí, Tổng cục Địa chất địa chất ra Quyết định số 271-ĐC ngày 27-11-1961 thành lập Đoàn Thăm dò dầu lửa với số hiệu là Đoàn 36 dầu lửa (thường gọi là Đoàn 36) trực thuộc Tổng cục Địa chất. Đoàn 36 có nhiệm vụ tiến hành tìm kiếm, thăm dò dầu hỏa và khí đốt trên phạm vi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Sau này, ngày 20-7-2009, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định lấy ngày 27 tháng 11 hàng năm là “Ngày truyền thống ngành Dầu khí Việt Nam”.

Sự kiện Đoàn Thăm dò dầu lửa 36 chính thức ra đời đánh dấu chặng khởi đầu của của ngành Dầu khí cùng những thay đổi, thăng trầm của đất nước và có thể nói mỗi bước phát triển của ngành đều góp phần tạo ra những bước thay đổi quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam. 

Thời gian dài do chiến tranh, với bao khó khăn thiếu thốn, hiểm nguy của bom đạn, nhưng công tác tìm kiếm và khoan thăm dò dầu khí vẫn được triển khai ở đồng bằng Bắc bộ, nhưng phải sau 15 năm chúng ta mới phát hiện dòng khí thiên nhiên và condensat có giá trị thương mại tại giếng khoan 61 Tiền Hải - Thái Bình (18- 3-1975) và ngày 19-4-1981, những mét khối khí đầu tiên từ mỏ khí Tiền Hải - C được khai thác dẫn đến trạm tua-bin khí phát điện.

Ngay sau khi chiến thắng đế quốc Mỹ, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, cả nước ta bước vào thời kỳ khôi phục toàn diện sau chiến tranh, Đảng và Nhà nước ta đã xác định phải nhanh chóng tìm ra và khai thác dầu, khí, nguồn năng lượng quan trọng cho phát triển đất nước.

Ngày 6-8-1975, Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra tuyên bố xúc tiến việc tìm kiếm và khai thác dầu mỏ trên lãnh thổ và lãnh hải Việt Nam, đồng thời mở cửa, sẵn sàng thảo luận với các chính phủ và các công ty nước ngoài muốn tham gia. Ngày 9-8-1975, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 244-NQ/TW về việc triển khai thăm dò dầu khí trên cả nước. Đây là văn bản đầu tiên về dầu khí của Đảng ta, thể hiện sự sáng suốt, tầm nhìn chiến lược, là “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt quá trình xây dựng và phát triển của ngành Dầu khí Việt Nam.

Với quyết tâm kiên trì xây dựng ngành dầu khí làm động lực để công nghiệp hóa và phát triển nền kinh tế, Bộ Chính trị đã ký Hiệp định hợp tác chiến lược với Liên xô, trong đó có việc xây dựng liên doanh hợp tác thăm dò và khai thác dầu khí trên một số lô ở thềm lục địa phía nam Việt Nam. Bước ngoặt lịch sử này là tiền đề để hình thành nền công nghiệp dầu khí ngày nay.

Năm 1981 cũng là năm ký Hiệp định thành lập Xí nghiệp Liên doanh Dầu khí Việt Xô (nay là Liên doanh Việt Nga - Vietsovpetro) tại Vũng Tàu theo Hiệp định hợp tác tìm kiếm thăm dò khai thác dầu khí ở thềm lục địa Nam Việt Nam giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Liên Xô (cũ). 

Sau khi Xí nghiệp Liên doanh Vietsovpetro được thành lập, hoạt động xây dựng căn cứ trên bờ được đẩy mạnh. Sau 3 năm chuẩn bị, ngày 25-12-1983, tàu Mikhain Mirchin đã khoan giếng thăm dò BH-5 đầu tiên tại mỏ Bạch Hổ và 20 giờ ngày 30-4-1984, đúng 9 năm sau ngày Giải phóng miền Nam, các chuyên gia Việt Nam và Liên Xô trên tàu khoan Mikhain Mirchink phát hiện thấy tầng dầu và 21 giờ ngày 26-5-1984, tầng dầu này được xác định là tầng dầu công nghiệp, ngọn lửa dầu đã rực sáng trên biển ngoài khơi Vũng Tàu.

Ngày 26-6-1986, Xí nghiệp Liên doanh Dầu khí Vietsovpetro khai thác tấn dầu đầu tiên từ mỏ Bạch Hổ, ghi tên Việt Nam vào danh sách các nước khai thác và xuất khẩu dầu thô thế giới.

Nền công nghiệp dầu khí hoàn chỉnh

Ngày 6-9-1988 việc phát hiện và tổ chức khai thác hiệu quả với sản lượng cao tầng dầu trữ lượng lớn trong đá móng nứt nẻ mỏ Bạch Hổ đã đi vào lịch sử khai thác dầu khí thế giới.  Đó là bước ngoặt quan trọng tiếp theo để Bộ Chính trị ra Nghị quyết số 15 năm 1988 đặt chiến lược xây dựng và phát triển nền công nghiệp dầu khí Việt Nam đồng bộ, đa ngành, hiện đại với chuỗi hoàn chỉnh các khâu công nghệ, hội nhập quốc tế sâu rộng. 

Ngành Dầu khí Việt Nam bước sang một thời kỳ lịch sử mới từ năm 2006 sau khi có Kết luận số 41-KL/TW của Bộ Chính trị và Chiến lược phát triển ngành Dầu khí Việt Nam đến năm 2015 và định hướng đến năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. 

Công nghiệp khí và chế biến dầu khí được hình thành với việc đưa khí vào bờ năm 1995, đưa vào hoạt động nhà máy đạm năm 2003, hình thành khu khí điện đạm Phú Mỹ, Cà Mau, và các nhà máy Lọc dầu Dung Quất năm 2010 và Lọc hóa dầu Nghi Sơn 2018...  Ngành dịch vụ kỹ thuật công nghệ cao được phát triển với các công trình khai thác dầu khí biển, chế tạo dàn khoan tự nâng, thăm dò ở độ sâu 90 mét nước…

Đây chính là những sự kiện và thành quả quan trọng khẳng định tầm nhìn chiến lược của Chủ tịch Hồ Chí Minh, làm nền tảng để xây dựng và phát triển ngành công nghiệp Dầu khí  hiện đại của Việt Nam. Các bước ngoặt lịch sử đều có dấu ấn và sự chỉ đạo thành công của Đảng, Bộ Chính trị, thấm nhuần tư tưởng của Bác Hồ.

Những trang sử truyền thống vẻ vang của ngành Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam thấm đẫm khó khăn, gian khổ, cùng những hoài bão, mong ước, trăn trở với những thành công và thất bại, những thăng trầm, đổi thay qua các thế hệ những người làm công tác dầu khí từ những ngày đặt nền móng đầu tiên cho tới hôm nay. Nhưng ngành dầu khí luôn đặt niềm tin ở sự lãnh đạo sáng suốt của Bộ Chính trị, ở trí tuệ và quyết tâm  của người lao động Dầu khí.

Sau 10 năm thực hiện Kết luận 41-KL/TW, ngày 23/7/2015 Bộ chính trị ban hành nghị quyết số 41 – NQ/TW về chiến lược phát triển ngành Dầu khí Việt Nam đến năm 2025 tầm nhìn đến năm 2035. Thực hiện các định hướng lớn của Đảng, có thành công, có thất bại, khiếm khuyết nhưng tập thể người lao động Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam đã đạt được những thành tích to lớn, xứng đáng với sự tin tưởng của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Tập đoàn tiếp tục khẳng định vị trí là Tập đoàn kinh tế trụ cột, hàng đầu của đất nước; góp phần quan trọng bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh lương thực, bảo vệ môi trường và bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền quốc gia trên biển. 

Tập đoàn đã phát triển toàn diện, trở thành ngành kinh tế - kỹ thuật quan trọng, hoàn chỉnh, đồng bộ đa dạng các hình thức sở hữu từ khâu tìm kiếm, thăm dò, khai thác đến vận chuyển, chế biến, tồn trữ, phân phối, dịch vụ và xuất nhập khẩu. Hoàn thành và hoàn thành vượt mức hầu hết các mục tiêu chiến lược đã đề ra. Tốc độ phát triển, tiềm lực về vốn, năng lực điều hành đã được khẳng định.

Hoàn thiện mô hình Đảng bộ toàn Tập đoàn và xây dựng hệ thống chính trị đồng bộ trong Tập đoàn, bảo đảm sự lãnh đạo tập trung, thống nhất, toàn diện, xuyên suốt và hiệu quả, qua đó nâng cao chất lượng công tác xây dựng Đảng trong toàn Đảng bộ. Chú trọng xây dựng văn hóa doanh nghiệp, là điểm sáng chứng minh vai trò quan trọng của doanh nghiệp nhà nước. 

Hướng tới vận hội mới

Tinh thần đoàn kết và sự thống nhất của tập thể CB CNV lao động Dầu khí luôn là nền tảng tạo nên sức mạnh phát triển vững chắc của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam. Tập thể lãnh đạo, quản lý điều hành Tập đoàn hiện nay hầu hết đều là các nhà khoa học, các chuyên gia có uy tín trong ngành và trong xã hội, có kiến thức và bản lĩnh chính trị, có kinh nghiệm và nhiệt huyết, quá trình hoạt động đã được tôi luyện, vượt qua nhiều thử thách..., bởi vậy từ tư duy đến hành xử luôn hướng đến những giá trị nhân văn cao thượng, với chuẩn mực đạo đức trong sáng, với tinh thần vì cộng đồng, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm và luôn tôn trọng pháp luật kỷ cương. 

Trong suốt chiều dài lịch sử truyền thống vẻ vang và quá trình xây dựng, phát triển, ngành Dầu khí Việt Nam đã luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ. Sự quan tâm đó không chỉ ở việc sáng suốt hoạch định chủ trương, đường lối chiến lược, ban hành chính sách pháp luật, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho ngành, cũng không chỉ ở chỗ ghi nhận, biểu dương, tôn vinh xứng đáng các thành tích mà còn thể hiện bằng sự bao dung động viên, khích lệ và thường xuyên trực tiếp chỉ đạo trên nhiều công trình Dầu khí trọng điểm.

Với những thành tích xuất sắc đã đạt được, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam đã vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng những phần thưởng cao quý nhất: Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Danh hiệu Anh hùng Lao động, Huân chương Độc lập hạng Nhất, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất.

7 tập thể và 5 cá nhân trong ngành được phong tặng Danh hiệu Anh hùng Lao động và nhiều tập thể, cá nhân trong toàn ngành cũng được Đảng, Nhà nước trao tặng các huân huy chương và những danh hiệu, hình thức khen thưởng cao quý.

Sự khao khát thực hiện ý nguyện của Bác Hồ đã biến thành niềm hăng say lao động, kích thích sự sáng tạo, nỗ lực vượt qua mọi gian nan thử thách trong tất cả cán bộ công nhân viên ngành Dầu khí Việt Nam.

Ý nguyện, tiên tri thiên tài của Bác về phát triển ngành dầu khí Việt Nam đã trở thành hiện thực. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, sự chỉ đạo sâu sát của Chính phủ, ngành Dầu khí Việt Nam từ những sơ khai ban đầu đến nay đã trở thành một động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế đất nước, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa.

Ôn lại những chặng đường lịch sử phát triển đáng tự hào của ngành Dầu khí Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, chúng ta càng thêm khâm phục tầm nhìn thiên tài của Bác. Đây cũng là dịp để mỗi người Dầu khí nhận thức được trách nhiệm đáng tự hào, song cũng rất nặng nề của mình đối với Đảng, với đất nước. Từ đó, hướng tới tương lai, tiếp tục xây dựng ngành công nghiệp dầu khí phát triển ổn định, hiện đại, đủ tiềm lực và bản lĩnh vươn ra thị trường thế giới, xứng đáng với sự kỳ vọng mà lúc sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trao cho các thế hệ lao động dầu khí.

Nguyễn Tiến Dũng